مرقد اسماء بنت عمیسزیارتگاهی در حومه شهر هاشمیه، کنار رود جربوعیه، به اسماء بنت عمیس وجود دارد که دارای گنبد و بارگاه است، مزار دیگری نیز در قبرستان باب‌الصغیر دمشق، به وی منسوب است، اما در منابع تاریخی، درباره محل وفات و دفن وی، مطلبی گفته نشده است و شواهدی نیز در تایید هیچ‌یک از دو مزار منسوب به وی در دست نیست. ۱ - معرفی اجمالیاسماء، دختر عمیس بن مَعَد بن تَیم خَثعمی، همسر گرامی جعفر طیار و از زنان بزرگوار صدر اسلام است. او در مکه با جعفر بن ابی‌طالب، ازدواج کرد. آن دو، از سابقان در اسلام بودند و به فرمان رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، در زمان هجرت دوم به حبشه، در سال پنجم بعثت، رهسپار این سرزمین شدند. بر اساس گزارشی، اسماء در نبرد حنین، در سال هشتم هجری، به ازدواج ابوبکر درآمد. امام باقر (علیه‌السّلام) اسماء را از بهشتیان شمرده است. حدیث‌هایی که از وی درباره منزلت علی (علیه‌السّلام) رسیده است، نشانگر عشق و دلبستگی فراوان او، به خاندان رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) است. گفتنی‌است احادیثی، مانند حدیث رد شمس و حدیث منزلت، از طریق وی، گزارش شده است. اسماء پس از مرگ ابوبکر، به سال سیزدهم هجری، به همسری علی (علیه‌السّلام) درآمد و حاصل این ازدواج، دو فرزند، به نام‌های یحیی و عون و به روایتی، عثمان اصغر بود. محمد بن ابی‌بکر که حاصل ازدواج خلیفه اول با اسماء است، از یاران باوفای امیرمؤمنان (علیه‌السّلام) و کارگزار ایشان در مصر بود که به فرمان عمرو بن عاص فرمانده سپاه معاویه در حمله به مصر، در سال ۳۸ ه. ق، با سوزانده شدن، به شهادت رسید. ۲ - تاریخ وفات و مدفنتاریخ درگذشت اسماء را به اختلاف، گزارش کرده‌اند. برخی آن را سال ۳۸ ه. ق، حدود دو سال پیش از شهادت علی (علیه‌السّلام) و شماری دیگر، سال ۶۰ ه. ق، دانسته‌اند. در حومه شهر هاشمیه، کنار رود جربوعیه، زیارتگاهی منسوب به اسماء وجود دارد که دارای گنبد و بارگاه است. مزار دیگری نیز در قبرستان باب‌الصغیر دمشق، به وی منسوب است. اما در منابع تاریخی، درباره محل وفات و دفن وی، مطلبی گفته نشده است و شواهدی نیز در تایید هیچ‌یک از دو مزار منسوب به وی (در عراق و سوریه)، در دست نیست. ۳ - پانویس۴ - منبعزیارتگاههای عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، برگرفته از مقاله «مرقد اسماء بنت عمیس» ج۲، ص۱۰۲. |